Η Λογοθεραπεία του Frankl, καμμία σχέση με τη σημερινή λογοθεραπεία (speechtherapy) της δυσλεξίας, είναι μια από τις τρεις βασικές σχολές της Υπαρξιακής Ψυχολογίας.

Είναι ή Τρίτη Σχολή Ψυχοθεραπείας στη Βιέννη, μετά την Ψυχανάλυση του Freud και την Ατομική Ψυχολογία του Adler.

Ο Viktor Frankl ειναι ο εμπνευστής και γεννήτορας της Λογοθεραπείας.
Γεννήθηκε το 1905 και διετέλεσε για πολλά χρόνια καθηγητής της Νευρολογίας και Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου στη Βιέννη.

Έγραψε 20 βιβλία, που μεταφράστηκαν σε 14 γλώσσες.

Το κλασικό του έργο:
«Αναζητώντας νόημα ζωής και ελευθερίας – Από το στρατόπεδο του θανάτου στον Υπαρξισμό – Εισαγωγή στη Λογοθεραπεία» ξεπέρασε σε κυκλοφορία στην Αμερική τα δυόμιση εκατομμύρια αντίτυπα.

Μαζί με την προσωποκεντρική θεωρία του Rogers και την υπαρξιακή ψυχοθεραπεία (αμερικανική σχολή) του Irvin Yalom, αποτελούν τον λεγόμενο “τρίτο δρόμο” στην ψυχολογία, που αναπτύχθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το θεωρητικό πλαίσιο της Λογοθεραπείας εμπνέεται από τα φιλοσοφικά ρεύματα του Υπαρξισμού.
Η υπαρξιακή ή ουμανιστική (ανθρωπιστική) προσέγγιση, αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα και την μοναδικότητα του ατόμου και στηρίζεται στο αξίωμα ότι:
“O καθένας μας γεννιέται καλός και έχει την έμφυτη τάση να θέλει να ζήσει και να εξελιχθεί, πασχίζει να εκπληρώσει ένα στόχο, να αναπτύξει το απεριόριστο δυναμικό του, όποιο και αν είναι αυτό“

Ο Frankl αρνείται να δεχτεί πως είμαστε θύματα του ασυνειδήτου (ψυχανάλυση) ή των περιβαλλοντικών επιρροών (συμπεριφορισμός) Είναι ο άνθρωπος έρμαιο των καταστάσεων? Όχι ο άνθρωπος δεν είναι έρμαιο των καταστάσεων και δεν προσδιορίζεται από αυτές, τοποθετείται ο Frankl. Αυτός προσδιορίζει τον εαυτό του και αποφασίζει κατά πόσο θα υποκύψει σε ορισμένες καταστάσεις ή θα τις αντιμετωπίσει (και πως). Πάντα υπάρχει η ελευθερία του ατόμου να παίρνει στάση έναντι των καταστάσεων.

Η Λογοθεραπεία είναι ταυτόχρονα Φιλοσοφία Ζωής και Θεραπευτική διαδικασία. Ως Φιλοσοφία συγκεντρώνεται στο Νόημα της Ανθρώπινης Ύπαρξης και στην Ανθρώπινη Αναζήτησή Νοήματος. Ως θεραπεία συγκεντρώνεται στην εύρεση γιατρειάς μέσα από την εύρεση Νοήματος.

Οι Τρεις Βασικές Αρχές της Λογοθεραπείας

1. Οι Άνθρωποι έχουν ελευθερία βούλησης: Δεν είμαστε ελεύθεροι από τις συνθήκες. Μάλλον είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε επιλογές. Οι επιλογές με νόημα καθοδηγούνται από τις αξίες μας και την συνείδηση μας. Είμαστε ελεύθεροι να επιλέγουμε τις συμπεριφορές μας. Αφορά την κάθε στιγμή άλλα είναι εξαιρετικά σημαντικό σε καιρούς αναπόφευκτου πόνου. Τα πάντα μπορούν να αφαιρεθούν από έναν άνθρωπο εκτός από Ένα πράγμα: η τελευταία ανθρώπινη ελευθερία: να επιλέγει την συμπεριφορά του κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη. Viktor Frankl
2. Η βούληση για νόημα είναι το πρωταρχικό μας κίνητρο. Οι Άνθρωποι έλκονται να βρουν κάτι ή κάποιον που να αξίζει, για χάρη του να ζουν και να εργάζονται.
3. Η Ζωή έχει απώτατο νόημα ( το Νόημα της Ζωής) Υπάρχει ένα βαθύτερο, ανώτερο και πρωταρχικό νόημα στις ζωές μας Καθώς υπάρχει νόημα σε κάθε στιγμή, το νόημα βρίσκεται σε κάθε κατάσταση.
Το Νόημα ανακαλύπτεται μέσα από σύνδεση με κάτι πέρα και ανώτερο από τον εαυτό.

“Τελικά, ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να ρωτά ποιο είναι το νόημα της δικής τους ζωής, αλλά μάλλον να αναγνωρίζει ότι ο ίδιος ερωτάται. Με μια λέξη, ο κάθε άνθρωπος ερωτάται από τη ζωή: και μπορεί να απαντήσει στη ζωή, απαντώντας για την δική του ζωή, στη ζωή μπορεί να ανταποκριθεί με το να είναι υπεύθυνος” Viktor Frankl

Νόημα:
O Frankl υποστήριζε ότι το νόημα υπάρχει για να το ανακαλύψουμε: δεν μπορούμε να το δημιουργήσουμε ή να το εκλογικεύσουμε. Με άλλα λόγια, μπορούμε να ανακαλύψουμε το νόημα αλλά δεν μπορούμε να φτιάξουμε το νόημα.
Γιατί το Νόημα είναι τόσο πυρηνική και αμείωτη έννοια που είναι δύσκολο να οριστεί (όπως η αγάπη, η ευτυχία κλπ). Το Νόημα είναι η Ουσία της Ύπαρξης Viktor Frankl Νόημα είναι να βρίσκεις την πιο σωστή απάντηση ή ανταπόκριση σε κάθε κατάσταση που μπορεί να βρεθείς Viktor Frankl To Νόημα είναι η αντίληψη της σπουδαιότητας, του αξιόλογου, του σημαντικού. Park & Folkman

Οι 3 Λεωφόροι της Ανακάλυψης Νοήματος

Ο Frankl καθόρισε ότι υπάρχουν τρεις λεωφόροι που συνδεόμαστε με το νόημα:

1. μέσα από πράγματα που κάνουμε
2. μέσα από πράγματα που νιώθουμε και
3. μέσα από την στάση, την συμπεριφορά που έχουμε στις καταστάσεις, στα γεγονότα της ζωής μας.

Τις ονόμασε, τη δημιουργική, την βιωματική και την συμπεριφορική αντίστοιχα λεωφόρο προς την ανακάλυψη νοήματος.

Οι Δημιουργικές πράξεις: Να δίνουμε τον εαυτό μας και να συνεισφέρουμε στη ζωή μέσα από εργασία με νόημα, έργα ή κατορθώνοντας στόχους με νόημα.

Τα Βιώματα: Να παίρνουμε από την ζωή μέσω εμπειριών με νόημα ή σχέσεων.

Οι Συμπεριφορές, η Στάση: Να υιοθετούμε την σωστή συμπεριφορά στις καταστάσεις, ειδικά σε αυτές με αναπόφευκτο πόνο.

Οι Θέσεις της Λογοθεραπείας σχετικά με τον Άνθρωπο:

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΑ ΟΝΤΑ
Ο Φράνκλ είχε μια ένθερμη πεποίθηση ότι οι άνθρωποι έχουν σώμα , μυαλό και πνεύμα, τα ανέφερε συχνά ως soma, psyche , noös. Ο Φράνκλ χρησιμοποιούσε τον όρο “πνεύμα” αναφορικά με την ανθρώπινη ουσία, χωρίς θρησκευτική αποτύπωση. Για αυτόν, το σώμα και το μυαλό είναι αυτά που έχουμε και το πνεύμα είναι αυτό που είμαστε.
Συνεπώς η ταύτιση μόνο με το σώμα και το μυαλό, υποβιβάζει τους ανθρώπους κατα κάποιον τρόπο

ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ
Η Λογοθεραπεία τιμά την μοναδικότητα καθενός ατόμου
Ο καθένας από εμάς είναι αναντικατάστατος. Κάθε άτομο, κάθε λεπτό, είναι πολύτιμο και ανεπανάληπτο.
Αυτός είναι ένας προκλητικός λόγος να ζει κάποιος στο τώρα, ολοκληρωτικά μέσα στη ζωή
Ο καθένας μας έχει μοναδικά καθήκοντα να κάνει, είμαστε εδώ σκόπιμα.
Καθώς είμαστε μοναδικοί, το νόημα της κάθε κατάστασης είναι μοναδικό για εμάς εκείνη τη στιγμή

ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ
Με την ελεύθερη βούληση, έρχεται και η υπευθυνότητα.
Έχουμε εμπειρίες γεμάτες νόημα όταν αποδεχόμαστε ότι είμαστε υπεύθυνοι να κάνουμε επιλογές που είναι οι κατάλληλες, οι σωστές για εμάς σε κάθε κατάσταση Διαλέγουμε υπεύθυνα πως να ανταποκριθούμε στις συνθήκες της ζωής μας

ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ (SELF-DISTANCING)
Οι άνθρωποι μπορούν να αποστασιοποιηθούν και να παρατηρούν τον εαυτό τους και τις συνθήκες, περισσότερο αντικειμενικά από απόσταση Περνώντας απόσταση, υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι δεν είμαστε μόνο σώμα και μυαλό. Ότι μπορούμε να ανέβουμε στην δύναμη της ουσίας μας (ανθρώπινο πνεύμα) Αποκτάμε διαύγεια, μας επιτρέπουμε να δούμε πιθανές λύσεις και έχουμε την ελευθερία να επιλέξουμε την συμπεριφορά μας. Το χιούμορ είναι ένας μοναδικά ανθρώπινος τρόπος αυτό απόστασης.

ΑΥΤΟ ΥΠΕΡΒΑΣΗ (SELF-TRANSCENDENCE)
Οι Άνθρωποι μπορούμε να ανυψωθούμε πάνω και πέρα από τον εαυτό μας αναφορικά με τις συνθήκες Αυτό συμβαίνει όταν συγκεντρωνόμαστε σε σημαντικά καθήκοντα ή στις ανάγκες κάποιου άλλου

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Η συνείδηση είναι η διαισθητική ικανότητα που μοναδικά διαθέτουν οι άνθρωποι. Μας επιτρέπει να υπερβαίνουμε εαυτόν και να ανακαλύπτουμε το νόημα.

Η προσωπική μου κατανόηση αναφορικά με το τι σημαίνει Λογοθεραπεία:
Ο “Λόγος” είναι μια αρχαία φιλοσοφική αρχή που αναφέρεται στην παγκόσμια θεϊκή αιτία, έμφυτη στην Φύση ωστόσο υπερβαίνουσα όλες τις αντιθέσεις και τις ατέλειες του κόσμου και της ανθρωπότητας. Μια αιώνια και αναλλοίωτη αλήθεια παρούσα από την αρχή της δημιουργίας, διαθέσιμη σε κάθε άτομο που την αναζητά. Θέλω να πιστεύω ότι ο Viktor Frankl, ο ιδρυτής της Λογοθεραπείας είχε μια αντίστοιχη αντίληψη χρήσης του όρου Logos, καθώς ο ίδιος γράφει ότι οι επιρροές του από τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και άλλους Έλληνες Φιλοσόφους ήταν ουσιαστική στην φιλοσοφική βάση της Λογοθεραπείας.

Μάλιστα μια από τις βασικότερες τεχνικές της Λογοθεραπείας είναι ο Σωκρατικός Διάλογος, βασισμένος κυριολεκτικά στη Σωκρατική Μαιευτική Μέθοδο.

Η Λογοθεραπεία έχει φιλοσοφία, αρχές, μεθόδους, τεχνικές και μια καταπληκτική βιβλιογραφία για μελέτη: Βιβλία γραμμένα από τους Viktor Frankl, Teria Shantall, Elisabeth Lukas, Joseph Fabry, Ann Graber, Maria & Edward Marshall διαθέτουν μεγάλη κατανόηση και γνώση για το τι κάνει η Λογοθεραπεία και τι είναι.
Για μένα η Λογοθεραπεία είναι η ιδανική στάση για να υψωθείς και να ζεις ως Ανθρώπινο Όν

Έχω “περπατήσει” μονοπάτια που με οδήγησαν σε βαθύτερη κατανόηση, θρησκευτικά και μη, στη λαχτάρα μου και την κατανόηση της Πηγής της Ύπαρξης. Η μεταμορφωτική διαδικασία, τελικά συνέβη με την Λογοθεραπεία, καθώς αποδέχθηκα ως προϋπόθεση ότι η πνευματικότητα είναι η κεντρική ουσία του Ανθρώπου (έμπνευση από το βιβλίο της Ann Graber – Preparing for the Journey Home)

• Όταν διαλέγουμε αυτό που οφείλει να συμβεί
• Είναι δική μας ευθύνη απέναντι στις απαιτήσεις της ζωής να κάνουμε το καλύτερο, λεπτό προς λεπτό
• Έχουμε την ελευθερία της βούλησης (εντός ορίων) να εκπληρώνουμε το νόημα της ζωής μας

Οι παραπάνω τρεις φράσεις ήχησαν στο μυαλό μου όταν πρωτοδιάβασα τα βιβλία του Φράνκλ.